امروزه با رشد شهرنشینی ، مشکلات شهری بیش از هر زمان دیگری دامنگیر شهرهای کشور شده است ، این مشکلات بر تمامی جنبه های شهرنشینی تاثیر گذاشته و کیفیت کلی زندگی در شهرها را به شدت کاهش داده است. یکی از این مشکلات ، بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری است که موضوع باز آفرینی آنها  در دهه های اخیر توجه شهرسازان ، برنامه ریزان و مدیران شهری را به خود جلب کرده است.

در ادبیات اخیر دنیا ، واژه " باز آفرینی شهری " به عنوان یک واژة عام که مفاهیم دیگری نظیر بهسازی ، نوسازی ، توانمند سازی و روان بخشی را در بر می گیرد، به کار می رود. باز آفرینی شهری فرآیندی است که به خلق فضاهای شهری جدید با حفظ ویژگی های اصلی فضایی ( کالبدی و فعالیتی ) منجر می گردد. در این اقدام فضای شهری جدیدی حادث می شود که ضمن شباهت های اساسی با فضای شهری قدیم ، تفاوت ماهوی و معنایی را با فضای قدیم به نمایش می گذارند.

یک برنامه بازآفرینی شهری به عنوان مجموعه ای از اقدامات تعیین شده برای به ثمر رساندن اهداف بازآفرینی شهری که منجر به کاهش مسائل و مشکلات شهری در یک ناحیه از طریق بهبود بخشی شرایط اجتماعی ، اقتصادی و زیست محیطی می شود ، تعریف میگردد.

بنابراین هدف اصلی بازآفرینی شهری ، برگرداندن بافت مورد نظر از انحطاط اجتماعی ، اقتصادی و کالبدی و رسیدن به اهداف توسعه پایدار می باشد و بخش های مختلف فرآیند بازآفرینی را می توان به مراحل زیر دسته بندی نمود :

1. تشخیص مسائل
2. چشم انداز سازی
3. برنامه ریزی
4. اجرا
5. پایش

بر این اساس  مهم ترین عناصر بازآفرینی شهری  در سه موضوع ماهیت ، اصول و روش می باشد که در ادامه به تشریح آنها پرداخته می شود:

ماهیت و مفهوم : یکی ازمؤلفه های اصلی رویکرد بازآفرینی شهری به لحاظ ماهیتی ، تفکر راهبردی است و سیاست های آن بر پایه برنامه ریزی های راهبردی شکل گرفته است؛ به همین جهت این نوع برنامه ریزی دارای نگرش و دیدگاه سیستمی است.

اصول : از اصول مهم تجربه های بازآفرینی ، تاکید بر حضور تمامی زیربخش های بازآفرینی در کنار یکدیگر است. بنابراین به یک اعتبار می توان گفت بازآفرینی نیازمند « توافق جمعی » ، همه جانبه نگری و جامع نگری است، چرا که با پدیده کثرت سر و کار دارد. کثرت در همه جنبه های موثر در موضوع شامل :  طرح ، ابعاد موضوع و مخاطبان. همانگونه که این امر افزون بر پیچیدگی مسئله ، حقیقتی غیر قابل انکار در همه مقوله های شهرسازی  و شهری و اصولا هر کجا که با انسان سر و کار دارد ، مطرح است. لذا توجه و تاکید بر همه ابعاد ، جنبه ها ، سطوح و لایه ها اهمیت می یابد؛ که این امر در بحث روش نیز طرح می شود. مشارکت نیز از اصول مهم باز آفرینی شهری است که با « توافق » سر و کار دارد. در عین حال باید توجه داشت که توافق لزوماً به این معنا نیست که طرفین در همه امور کاملاً با هم به توافق می رسند؛ از اینرو با هم مشارکت می کنند.

روش : توجه بر همه ابعاد ، جنبه ها ، سطوح و لایه ها در بحث روش نیز مورد تاکید است. در واقع یکی از مهم ترین نکات در تجربه کشورهای موفق در زمینه بازآفرینی این است که نظریه ای را که ممکن است چارچوب آرمانی داشته باشد به تجربه می گذارند و در عمل آن را تکمیل می کنند. این فرآیند مولد است و سبب شکل گیری انواع مختلف بازآفرینی  همچون بازآفرینی فرهنگ مبنا  ، اجتماع محور و دیگر موارد از این دست شده و به دگردیسی و پایایی عرصه های عمومی انجامیده است ( حبیبی ، 1393: 43- 41 ).

با توجه به مباحث فوق الذکر و در " چارچوب جامع بازآفرینی شهری پایدار "  اهداف کلان دولت در کشورمان در فرآیند تدوین بازآفرینی پایدار شهری و در راستای سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران ( ابلاغی مقام معظم رهبری ) در بخش شهرسازی و معماری به شرح زیر می باشد :

• تحقق حکمروایی شهری در راستای احیاء و ارتقای انسجام اجتماعی ساکنان محله ها و محدوده های هدف در برنامه  بازآفرینی شهری پایدار؛
• کاهش فقر شهری با رویکرد توانمند سازی ساکنان محدوده های هدف و پیشگیری از بازتولید فقر در این محدوده ها ؛
• ارتقای هویت و منزلت مکانی و حفاظت از ارزش ها در محدوده ها و محله های هدف ( منبع : وزارت راه و شهرسازی ، 1393 ؛ 10 )